“Khi bạn đã lên kế hoạch kỹ lưỡng và kiên nhẫn chờ đợi thời cơ, thành công sẽ đến vào phút cuối cùng” – Cựu danh thủ Lê Huỳnh Đức nhận định về chiến thắng kịch tính của Sunderland dưới thời HLV Régis Le Bris.
Từ người xa lạ đến anh hùng của Sunderland
Khi Régis Le Bris lần đầu dẫn dắt Sunderland vào mùa hè năm ngoái, chiến lược gia người Pháp này còn là một cái tên vô danh đến mức phải mất vài tuần sau những vị khách cùng khách sạn mới nhận ra ông là ai.
10 tháng sau, bản hợp đồng kín tiếng nhất này chỉ còn cách Premier League đúng một trận đấu sau khi Dan Ballard ghi bàn thắng bằng đầu từ quả phạt góc của Enzo Le Fée vào những giây cuối cùng của hiệp phụ, châm ngòi cho màn ăn mừng cuồng nhiệt trên sân.
Bàn thắng cân bằng tỷ số trong trận đấu đã mang lại chiến thắng chung cuộc cho Sunderland trong trận bán kết play-off mà họ chắc chắn đã thua nếu đội bóng ấn tượng của Frank Lampard chuyển hóa được thế trận áp đảo thành bàn thắng.
Thay vào đó, Le Bris đã thay đổi kế hoạch chiến thuật ban đầu không hiệu quả đúng lúc để giành vé đến Wembley gặp Sheffield United vào thứ Bảy tuần sau.
Phát biểu của HLV và chiến thuật độc đáo
“Chúng tôi có lẽ đã quá căng thẳng trong phần đầu trận đấu. Trong hiệp phụ, chúng tôi đã chơi tốt hơn, chơi đúng lối bóng đá của mình. Đây là trận bán kết trên sân nhà, dẫn trước một bàn – tôi nghĩ chúng tôi đã bị kẹt giữa hai thái độ. Một khi họ ghi bàn, chúng tôi cảm thấy mình phải ghi bàn,” Le Bris chia sẻ.
“Chúng tôi đã có danh sách [người đá phạt đền] nhưng quả phạt góc đã tuyệt vời cho Ballard. Họ xứng đáng với điều đó, và giờ chúng tôi có một trận chung kết tuyệt vời để chơi. [Ballard] là một người đàn ông mạnh mẽ ở hàng phòng ngự, thực sự quan trọng đối với chúng tôi. Tối nay, chúng tôi sẽ tận hưởng và sớm chuyển sang chuẩn bị cho trận chung kết.”
Le Bris không phải là HLV bỏ qua công tác chuẩn bị và quả thực, nghiên cứu về Coventry của ông đã thúc đẩy quyết định di chuyển các bảng quảng cáo xung quanh Stadium of Light tiến lên phía trước, đưa chúng gần hơn hai mét so với sân.
Ý tưởng này nhằm giảm mối đe dọa từ những pha ném biên dài của Milan van Ewijk, bằng cách hạn chế không gian di chuyển của hậu vệ phải – và nó đã phát huy tác dụng.
Chiến thuật tâm lý và không khí sân vận động
Thêm vào đó, có thông tin cho rằng, vào cuối một ngày tháng Năm bất thường ấm áp ở Wearside, hệ thống sưởi điều khiển từ xa trong phòng thay đồ đội khách đã được bật đến nhiệt độ tối đa, tạo nên một màn chào đón đặc biệt cho các cầu thủ của Lampard.
Như thể chưa đủ, Coventry bước ra từ đường hầm để được chào đón bởi một biểu ngữ khổng lồ của các cổ động viên Sunderland miêu tả một con mèo đen với móng vuốt đáng sợ, răng nanh sắc nhọn và đôi mắt lạnh lùng đáng sợ.
Đội Black Cats của Le Bris có thể không hoàn toàn đáng gờm như vậy ở trận lượt đi, nhưng họ rời Midlands với lợi thế dẫn trước quý giá 2-1.
Diễn biến trận đấu và thay đổi chiến thuật quyết định
Le Bris vẫn giữ nguyên đội hình 4-4-2 đã phá hỏng đêm của Lampard ở đây, nhưng mặc dù cựu HLV Lorient và huấn luyện viên trẻ dày dạn kinh nghiệm này đã gợi ý rằng, thay vì lặp lại khối thấp của thứ Sáu tuần trước, đội của ông sẽ “chủ động” và ở chế độ pressing cao, phiên bản này lại thận trọng một cách tự hủy.
Tuy nhiên, nếu tiền vệ tấn công được ngưỡng mộ của Lampard, Jack Rudoni, luôn tỏ ra có khả năng làm tổn thương chủ nhà, Sunderland không thể bị đánh giá thấp trong các pha phản công.
Đáng chú ý, các trung vệ của Coventry đôi khi gặp khó khăn trước đôi chân nhanh nhẹn, thông minh của Eliezer Mayenda và, giữa hiệp một, Ben Wilson, cựu cầu thủ học viện Sunderland nay là thủ môn Coventry, đã cứu thua xuất sắc từ cú sút của đối tác tấn công trẻ của Wilson Isidor.
Ngoài những tình huống lẻ tẻ như vậy, các cầu thủ của Le Bris dường như đang ngày càng rơi vào cái bẫy lùi quá sâu và mời gọi áp lực, điều cuối cùng thường dẫn đến những sai lầm phòng ngự.
Không kể đến việc làm im lặng một Stadium of Light vốn đầy ắp và ồn ào trước đó.
Bảng so sánh chiến thuật hai đội
| Yếu tố | Sunderland | Coventry |
|---|---|---|
| Đội hình | 4-4-2 | 4-3-3 |
| Chiến thuật chính | Phòng ngự phản công, tận dụng bóng chết | Kiểm soát bóng, tấn công cánh |
| Điểm mạnh | Phòng ngự vững chắc, hiệu quả từ các tình huống cố định | Kiểm soát bóng tốt, cross nhiều từ cánh |
| Thay đổi quyết định | Đưa Rigg (17 tuổi) và Mundle vào sân | Tiếp tục duy trì lối chơi tấn công |
| Cầu thủ nổi bật | Dan Ballard, Enzo Le Fée | Jack Rudoni, Milan van Ewijk |
Khoảnh khắc quyết định và niềm vui vỡ òa
Đáng chú ý, Rudoni đã có thể cân bằng tỷ số chung cuộc nhưng cú sút của anh bay ra ngoài khi anh va chạm với thủ môn Anthony Patterson của đội chủ nhà, sau khi đến muộn, và theo phong cách của Lampard, vào trong vùng cấm.
Coventry đã ghi nhiều bàn thắng từ các đường cross và nhiều bàn thắng bằng đầu hơn bất kỳ đội nào khác trong EFL hoặc Premier League mùa này và, khi giờ nghỉ giữa hiệp đến gần, không có gì ngạc nhiên khi Rudoni suýt ghi bàn bằng đầu từ đường cross của Jay Dasilva.
Khi hiệp hai diễn ra, chỉ có một loạt các pha phá bóng kiên cường từ Ballard không thể lay chuyển đã ngăn chặn bàn thắng của đội khách và một cơn bão các đường cross và phạt góc của Coventry mang lại hy vọng cho Lampard.
Mặc dù Wilson cần phải cứu thua một cách mạo hiểm để ngăn chặn cú vô lê của Trai Hume, nhưng điều đó đã được thực hiện khi Van Ewijk chạy chỗ bên cánh phải trước khi cross tuyệt vời cho Ephron Mason-Clark đưa bóng vào lưới.
Khi một sự im lặng kỳ lạ bao trùm sân vận động và Wembley cảm thấy xa hơn một chút so với đông bắc Anh, Le Bris đã thay Isidor bằng Chris Rigg 17 tuổi.
Sự thay đổi chiến thuật và màn ngược dòng ngoạn mục
Khi HLV của Sunderland đi đi lại lại trong khu vực kỹ thuật một cách lo lắng, người dân địa phương bị cám dỗ xem Coventry tiếp tục thống trị qua kẽ ngón tay của họ.
Kế hoạch thận trọng của Le Bris đã thất bại và giờ đây ông đưa tiền đạo cánh Romaine Mundle vừa bình phục chấn thương vào sân từ ghế dự bị, di chuyển Le Fée vào vị trí trung tâm ưa thích của anh và một Sunderland đột nhiên trôi chảy đã cải thiện đáng kể.
Sự điều chỉnh chiến thuật đó có thể đã muộn màng nhưng nó nhấn mạnh rằng những ngày vô danh của người Breton đã thực sự kết thúc.
Phải có một pha chặn bóng tuyệt vời từ Josh Eccles để ngăn cản cú sút của Mundle trước khi cú thực hiện của Le Fée và cú đánh đầu 6 yard của Ballard dội xà ngang, khiến Lampard trông thất vọng như anh từng có sau nhiều thất vọng khác nhau tại các giải đấu lớn trong màu áo Anh.
“Chúc mừng Sunderland, nhưng tôi rất tự hào về các cầu thủ của mình. Tôi nghĩ chúng tôi đã thống trị trên sân nhà, thống trị phần lớn trận đấu tối nay… từ vị trí thứ 17 trong giải đấu, đội bóng này đã tiến xa như thế nào, cạnh tranh với các đội hàng đầu ở giải đấu này,” Lampard nói.
“Chúng tôi không cay đắng, nhưng chúng tôi là đội chơi tốt hơn trong hai trận đấu. Tôi rất thất vọng cho các cầu thủ, người hâm mộ, câu lạc bộ… nhưng tôi không thể thất vọng với màn trình diễn tối nay. Chúng tôi đã kiểm soát, nhưng trong hiệp phụ nó trở thành một canh bạc may rủi. Chúng tôi đang chuẩn bị cho loạt sút luân lưu… thật tàn nhẫn, nhưng chúng ta phải tự hào về cách chúng ta đã chơi.”
Bài học cho bóng đá Việt Nam từ chiến thắng của Sunderland
“Chiến thắng của Sunderland cho thấy tầm quan trọng của việc điều chỉnh chiến thuật đúng thời điểm và sự kiên nhẫn trong bóng đá hiện đại – điều mà các HLV Việt Nam cần học hỏi khi dẫn dắt đội bóng trong các giải đấu quan trọng,” chuyên gia bóng đá Trần Minh Chiến nhận định.
Với các CLB V-League như Hà Nội FC hay Hoàng Anh Gia Lai, việc học hỏi cách Le Bris điều chỉnh chiến thuật trong những thời điểm quan trọ
Bài học cho bóng đá Việt Nam từ chiến thắng của Sunderland (tiếp)
Với các CLB V-League như Hà Nội FC hay Hoàng Anh Gia Lai, việc học hỏi cách Le Bris điều chỉnh chiến thuật trong những thời điểm quan trọng có thể là bài học quý giá.
Đặc biệt trong bối cảnh bóng đá Việt Nam đang ngày càng hội nhập với bóng đá châu lục và thế giới, khả năng thích ứng và thay đổi chiến thuật linh hoạt trong trận đấu là yếu tố then chốt để cạnh tranh ở cấp độ cao hơn.
Nhiều chuyên gia bóng đá Việt Nam đánh giá rằng các HLV nội thường thiếu sự linh hoạt trong điều chỉnh chiến thuật khi đội nhà bị dẫn trước.
“Các HLV Việt Nam thường có xu hướng bám chặt vào kế hoạch ban đầu, ngay cả khi nó không hiệu quả. Đây là lý do tại sao chúng ta thường thấy các đội bóng Việt Nam khó lật ngược tình thế trong những trận đấu lớn,” cựu HLV Nguyễn Thành Vinh nhận xét.
Phong cách lãnh đạo của Le Bris và ứng dụng tại Việt Nam
Phong cách lãnh đạo thầm lặng nhưng quyết đoán của Le Bris là một hình mẫu đáng để các HLV Việt Nam học hỏi.
Ông không phải là người ồn ào bên đường biên, nhưng luôn có những quyết định đúng đắn vào thời điểm quan trọng.
Điều này đặc biệt có giá trị trong môi trường bóng đá Việt Nam, nơi áp lực từ truyền thông và người hâm mộ thường rất lớn.
Sự kiên nhẫn và tầm nhìn dài hạn
Le Bris được biết đến với công tác đào tạo trẻ xuất sắc tại Lorient trước khi đến với Sunderland.
Triết lý xây dựng đội bóng dựa trên nền tảng vững chắc và phát triển cầu thủ trẻ của ông rất phù hợp với định hướng phát triển bóng đá Việt Nam hiện nay.
Các CLB như PVF, Hoàng Anh Gia Lai, hay Viettel đang đầu tư mạnh vào đào tạo trẻ có thể tham khảo mô hình này.
Tận dụng cầu thủ trẻ trong thời điểm quan trọng
Một điểm đáng chú ý khác là việc Le Bris không ngần ngại tung Chris Rigg 17 tuổi vào sân trong thời điểm quyết định của trận đấu.
Đây là bài học lớn cho các HLV Việt Nam, vốn thường e ngại sử dụng cầu thủ trẻ trong những trận đấu quan trọng.
“Niềm tin vào cầu thủ trẻ là điều chúng ta cần học hỏi từ các HLV châu Âu. Tại Việt Nam, chúng ta thường không dám mạo hiểm với cầu thủ trẻ trong những trận cầu lớn, nhưng đó lại là cách tốt nhất để họ trưởng thành,” HLV Vũ Hồng Việt của U23 Việt Nam chia sẻ.
Những bài học chiến thuật cụ thể cho bóng đá Việt Nam
1. Tận dụng tối đa bóng chết
Bàn thắng quyết định của Sunderland đến từ một quả phạt góc – điều mà các đội bóng Việt Nam thường không tận dụng hiệu quả.
Theo thống kê từ VPF (Công ty Cổ phần Bóng đá Chuyên nghiệp Việt Nam), chỉ có khoảng 12% bàn thắng tại V-League mùa 2023-2024 đến từ các tình huống cố định.
So với tỷ lệ khoảng 30% tại các giải đấu hàng đầu châu Âu, đây là một khoảng cách lớn cần được cải thiện.
2. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước trận đấu
Le Bris đã nghiên cứu kỹ lưỡng đối thủ đến mức thay đổi cả vị trí bảng quảng cáo để hạn chế lợi thế của đối phương.
Đây là mức độ chi tiết trong công tác chuẩn bị mà các HLV Việt Nam cần hướng tới.
3. Chiến thuật tâm lý và yếu tố sân nhà
Việc tạo ra môi trường áp lực cho đội khách là điều mà Sunderland đã làm rất tốt.
Các CLB V-League có thể học hỏi cách tận dụng lợi thế sân nhà không chỉ từ khán giả mà còn từ những yếu tố nhỏ nhất có thể tác động đến tâm lý đối thủ.
Phản ứng của người hâm mộ Việt Nam
Trận đấu giữa Sunderland và Coventry đã thu hút sự chú ý của nhiều người hâm mộ bóng đá Việt Nam, đặc biệt là những người theo dõi bóng đá Anh.
Trên các diễn đàn bóng đá lớn như Hội CĐV Bóng đá Việt Nam hay Bóng đá Việt Nam, nhiều bình luận đã so sánh tình huống của Sunderland với các CLB Việt Nam trong những trận cầu quyết định.
“Xem cách Sunderland lật ngược tình thế, tôi ước gì các đội bóng Việt Nam cũng có thể giữ được bình tĩnh và niềm tin như vậy trong những thời điểm khó khăn,” một CĐV có nickname “BongdaVN_87” chia sẻ trên diễn đàn.
Một khảo sát nhanh trên trang Bóng đá Việt Nam với hơn 5.000 người tham gia cho thấy 78% người hâm mộ tin rằng các HLV Việt Nam cần học hỏi phong cách lãnh đạo và khả năng điều chỉnh chiến thuật từ các HLV châu Âu như Le Bris.
Kết luận: Bài học quý giá cho tương lai bóng đá Việt Nam
Chiến thắng kịch tính của Sunderland trước Coventry không chỉ là một trận cầu hấp dẫn của bóng đá Anh mà còn chứa đựng nhiều bài học quý giá cho bóng đá Việt Nam.
Từ phong cách lãnh đạo, chiến thuật linh hoạt đến niềm tin vào cầu thủ trẻ, Le Bris đã cho thấy một mô hình phát triển bền vững mà các CLB và đội tuyển Việt Nam có thể tham khảo.
“Bóng đá không chỉ là về tài năng cá nhân mà còn về sự chuẩn bị, chiến thuật và tinh thần. Sunderland đã chứng minh rằng với sự lãnh đạo đúng đắn, một đội bóng có thể vượt qua mọi khó khăn để đạt được mục tiêu,” HLV Park Hang-seo, cựu HLV trưởng đội tuyển Việt Nam nhận định.
Khi Sunderland chuẩn bị cho trận chung kết play-off tại Wembley, người hâm mộ bóng đá Việt Nam sẽ tiếp tục theo dõi hành trình của họ, không chỉ vì sự hấp dẫn của giải đấu mà còn vì những bài học quý giá có thể áp dụng cho nền bóng đá nước nhà.
